فارنژیت

التهاب گلو یا فارنژیت، به عنوان یک علامت در بسیاری از بیماری های عفونی و التهابی دستگاه تنفس فوقانی دیده می شود. این علامت بسیار شایع می باشد. بسیاری از عوامل ویروسی و باکتریال و حتی غیرعفونی باعث گلودرد می شوند. فارنژیت میتواند باعث ورم لوزه ها شود و گاه با تب و سرفه همراه است.

محتویات

• ۱ انواع فارنژیت
• ۲ علل فارنژیت حاد
• ۳ علل فارنژیت مزمن
• ۴ انواع فارنژیت مزمن
• ۵ علائم کلی فارنژیت مزمن
• ۶ درمان

انواع فارنژیت

حاد

مزمن

علل فارنژیت حاد

باکتریایی

• شایع ترین نوع فارنژیت باکتریایی، فارنژیت استرپتوکوکی است. در فارنژیت استرپتوکوکی همان طور که از نامش پیدا است، عامل ایجاد کننده، یک باکتری به نام استرپتوکوک می باشد. استرپتوکوک باعث ایجاد گلودرد، قرمزی و اگزودا(پوشش زرد روی لوزه ها)، پتشی یا دانه های قرمز روی فضای خلفی حلق می شود.

همراه با تب، بزرگ شدن غدد لنفاوی قسمت قدامی گردن، سردرد، دل درد و استفراغ هم وجود دارد. در این بیماری معمولا سرفه، عطسه و آبریزش بینی فراوان وجود ندارد.

تشخیص قطعی این بیماری با کشت حلق و یا تست سریع ترشحات حلق از نظر وجود استرپتوکوک است. تست سریع به طور وسیع در دسترس پزشکان نیست. و کشت حلق هم در صورت اعتماد به آزمایشگاه و بیمار باید انجام شود، بنابراین تشخیص فارنژیت استرپتوکوکی در ایران معمولا بر اساس علائم بالینی انجام میشود.

وجود استرپتوکوک در حلق انسان و رشد آن در صورت عدم درمان و کنترل بیماری، ممکن است منجر به تب روماتیسمی و گلومرولونفریت شود و از این نظر، درمان آن حائز اهمیت بسیار است،

• دیفتری
• باکتری گونوکوک (باکتری مولد عفونت سوزاک)

ویروسی

• اکثر عوامل ایجاد کننده ی فارنژیت، ویروس ها هستند که می توانند با تب و ضایعات تاولی در ناحیه حلق و دهان، خستگی و عطسه و سرفه همراه باشند. این ویروس ها از گروهآنتروویروس ها می باشند و می توانند ضایعات جلدی نیز ایجاد کنند.

• سرخک
• سایر ویروس های درگیر کننده دستگاه تنفس مثل رینوویروس (ویروس سرماخوردگی) و کروناویروس را نباید فراموش کرد. اینها میتوانند مشکلاتی برای گوش و شش ها نیز ایجاد کنند.
• ویروس آبشتین بار نیز به عنوان یکی از علایم خود باعث ایجاد فارنژیت اگزوداتیو در ناحیه حلق می شود.
• ویروس هرپس سیمپلکس تیپ I (تبخال)، در صورت ایجاد عفونت اولیه ممکن است باعث ضایعات زخمی و تاولی در داخل دهان همراه با تب و بی اشتهایی شود، این ضایعات ممکن است حتی به کنار لب نیز تجاوز نمایند و درمان علامتی برای درد، التهاب شدید و درمان ضد ویروس در این گونه موارد انجام می شود.

• آبله مرغان
• عفونت های شدیدتر در ناحیه فارنکس می تواند به صوررت ژنژیویت نکروزان اولسراتیو(ضایعات زخمی شونده لثه ها) توسط عوامل بی هوازی دهان باشد و فرم شدیدتر آن آنژین لودویک به صورت سلولیت در ناحیه قسمت فکی و زیرزبانی است که با درگیری عوامل بی هوازی همراه بوده و نیاز به بستری و درمان با آنتی بیوتیک وریدی دارد.

قارچی
• کاندیدیازیس

سایر
• کلامیدیا
• انگل توکسوپلاسما
علل غیر عفونی
• مواد شیمیایی

علل فارنژیت مزمن

• وجود عفونت پایدار در اطراف حلق (مانند ورم مخاط بینی مزمن، ورم لوزه مزمن، سینوزیت مزمن، عفونت دندانی، گلودرد مزمن)
• تنفس دهانی (مانند بسته شدن بینی به دلیل پولیپ، تومور و یا بیرون زدگی دندان به سمت لب ها)
• حساسیت مزمن (مانند سیگار زیاد، جویدن تنباکو، خوردن غذاهای تند، مصرف زیاد الکل)
• آلودگی محیطی (محیط پزدود یا هوای کثیف شهر)
• هوار کشیدن (باعث صدمه به حلف و حنجره و فارنژیت مزمن میشود)

انواع فارنژیت مزمن

1. فارنژیت زکامی
2. فارنژیت دانه دار (تصویر)

علائم کلی فارنژیت مزمن

• درد یا مشکل در گلو بخصوص در اول صبح
• احساس وجود چیز خارجی در حلق
• خستگی صدا
• سرفه

علائم فارنژیت زکامی

• گرفتگی دیواره حلق
• تراکم خون در رگ های روی حلق
• تراوش خلط زیاد

علائم فارنژیت دانه دار

• برجستگی روی دیواره ی حلق
• گرفتگی حلق
• تراکم خون در رگ های روی حلق
• وجود غدد کوچک برجسته روی حلق
• کشیده شدن ماهیچه های کنار حلقی در چپ و راست
• ورم زبان کوچک

درمان

در صورتیکه منبع بیماری باکتریایی یا قارچی باشد از درمان با آنتی بیوتیک ها و یا داروهای ضدقارچ استفاده میکنند.

در صورتیکه منبع بیماری ویروسی باشد درمان بسته به نوع ویروس متفاوت است.

در درمان فارنژیت مزمن باید بیماری ای که موجب فارنژیت شده است پیدا شده و درمان شود. در درمان فارنژیت دانه دار گاهی از لیزر برای از بین بردن دانه های ته حلق استفاده میشود.

نکته قابل ذکر این است که بطور کلی در درمان فارنژیت ها از دگزامتازون استفاده نشود. چون اکثر عوامل ویرال در اثر تزریق این دارو شدت یافته علیرغم بهبود آنی و ظاهری بیمار طولانی شدن عفونت و دوره بیماری را بدنبال دارد.

عموم بیماران فردای پس از تزریق دگزامتازون از بدتر شدن علائم بالینی خود شکایت دارند. اما استفاده از ضد التهاب نظیر ناپروکسن یا تولمتین یا بروفن بلامانع است. از تجویز آسپیرین در دوران اپیدمی آنفولانزا بعلت احتمال ایجاد سندرم ری پرهیز شود.

بیماری های تنفسی